بتن‌ها انواع مختلفی دارند و بر اساس معیارهای متفاوتی مانند مقاومت فشاری یا خواص و کارایی به چند دسته تقسیم می‌شوند. شما می‌توانید بسته به شرایط کاری و نیازهای متفاوت خود از آنها استفاده کنید. هر کدام از این بتن‌ها عملکرد و پایداری متفاوتی در شرایط مختلف از خود نشان می‌دهند. یکی از انواع بتن، بتن مسلح است که در این مقاله قصد داریم به آن بپردازیم.
بتن مسلح چیست؟
بتن‌ها از مصالحی چون سیمان، آب و سنگدانه تشکیل شده‌اند. بتن‌ها بسته به مشخصه‌های مختلف انواع متفاوتی دارند. از بتن‌های معمولی گرفته تا بتن‌های مسلح و حتی بتن‌های غیرمسلح. هر کدام بسته به مصالح به‌کاررفته، طرح اختلاط، محل کاربرد و روش ساخت تفاوت‌هایی با هم دارند.
در مورد بتن‌های مسلح باید بگوییم که این نوع بتن همان بتن معمولی است. با این تفاوت که المان‌ها و عناصر تسلیح کننده‌ای به آن افزوده شده است تا بتواند تنش‌های کششی را تحمل کند. در واقع فرق بین مسلح و غیرمسلح در این است که بتن‌های مسلح در برابر فشارها خوب عمل می‌کنند؛ اما در برابر کشش‌ها از خود ضعف نشان می‌دهند.
به همین دلیل با افزودن عناصر تسلیح کننده به بتن معمولی کمک می‌کنند تا بتواند در برابر تنش‌ها تحمل بیشتری از خود نشان دهد. در واقع بتن‌های مسلح حاصل همکاری بتن‌های غیرمسلح و عناصر تسلیح هستند. این عناصر می‌توانند به‌صورت راد، شبکه یا میلگرد باشند و گاهی اوقات هم از الیاف به‌عنوان عنصر تسلیح در بتن استفاده می‌کنند.
جدا از بحث تسلیح کنندگی که در بتن‌های مسلح استفاده می‌شود، بسیار مهم است که پیوند مناسبی بین بتن و عناصر تسلیح برقرار شده باشد. اگر این اتصال مطمئن باشد و به‌درستی انجام پذیرفته باشد، می‌توان از مقاومت و پایداری بتن حاصل مطمئن بود. از دیگر انواع بتن‌ها می‌توان به بتن پیش‌تنیده، بتن پیش‌ساخته، بتن سبک و بتن سنگین هم اشاره کرد.
تفاوت بین بتن مسلح و بتن معمولی در چیست؟
تفاوت بین بتن معمولی و بتن مسلح آن است که در بتن‌های مسلح مقاومت کششی قابل‌قبولی وجود دارد که علت آن استفاده از مواردی مانند فولاد است. فولاد به این دلیل انتخاب می‌شود که ضریب انبساط حرارتی یکسانی بین بتن و فولاد وجود دارد؛ بنابراین بتن‌های مسلح که در آنها از فولاد استفاده شده است در اثر تغییر دما دچار ترک‌خوردگی نمی‌شوند.
بتن‌های مسلح یا همان‌های بتن‌های آرمه به دلیل قابلیت چسبندگی و عدم لغزش فولاد به‌کاررفته در ترکیباتشان می‌توانند به‌عنوان ترکیبی مقاوم جهت استفاده در صنعت ساختمان به کار روند. در واقع با ترکیب فولاد و بتن و تشکیل بتن‌های مسلح، معایب به‌کارگیری بتن و فولاد به‌تنهایی را برطرف کرده‌اند.
زیرا فولاد با وجود آنکه مقاومت کششی بالایی از خود نشان می‌دهد؛ اما در برابر مواد شیمیایی حساس است و دچار خوردگی می‌شود. با ترکیب بتن و فولاد با هم معایب آنها را پوشانده و به ترکیبی مناسب برای استفاده در ساخت‌وساز رسیده‌اند.
پیشنهاد می کنیم این مقاله را از دست ندهید: مزایا و معایب بتن متخلخل یا بتن اسفنجی
بتن مسلح چه کاربردی در ساخت سازه‌های مختلف دارد؟
بتن‌های مسلح یا بتن‌های آرمه از بتن‌های مورداستفاده در ساخت اعضای باربر و نیز غیر باربر سازه‌های عمرانی به‌حساب می‌آیند. از این بتن در مهندسی سازه استفاده‌های گسترده‌ای می‌شود. می‌توان گفت بتن‌های مسلح مهم‌ترین رقیب برای پروفیل فولادی در ساخت انواع اسکلت‌های ساختمانی هستند.
از این نوع بتن در ساخت سازه‌های مختلف اعم از پل، سد، فونداسیون، جاده و نیز سازه‌های شناور استفاده می‌شود. همچنین برای ساخت انواع سازه‌های دریایی، لوله‌ها، کانال‌‌ها و سازه‌های پیش‌ساخته نیز از بتن‌های مسلح استفاده می‌شود. از طرفی از بتن‌های مسلح برای مخازن ذخیره آب، تانکرها و نیاز سازه‌های به‌کاررفته در استادیوم‌های ورزشی هم استفاده می‌کنند. در واقع هر جایی که نیاز به اجرای عناصر باربر داشته باشد، امکان استفاده از بتن‌آرمه یا بتن مسلح در آنجا وجود دارد.
نقش بتن مسلح در ساخت قالب‌های فلزی
به دلیل استحکام بسیار مناسب این بتن‌ها، انعطاف‌پذیری بالای آنها و نیز دوام و مقاومتشان در برابر آتش و حریق از این بتن برای ساخت انواع سازه‌های فلزی استفاده می‌شود. همچنین شکل‌پذیری نسبی این بتن‌ها و هزینه مناسبشان باعث شده که از آنها برای ساخت انواع قالب بتن فلزی استفاده شود. همچنین از مزایای دیگر این قالب بتن می‌توان به اجرای ساده و هزینه پایین آنها اشاره کرد.
انواع بتن مسلح
اگر بخواهیم انواع بتن‌های مسلح را برشماریم، باید به دو نوع رایج آن اشاره کنیم.
بتن‌های آرمه یا مسلح به میلگرد
از هر کدام از این دو بتن باتوجه‌به موادی که در آنها استفاده شده است کاربردهای متفاوتی انتظار می‌رود. بتن‌های مسلح به میلگرد، یکی از قدیمی‌ترین انواع روش ساخت بتن‌های مسلح است. در این مورد بتن را با میلگرد ترکیب می‌کنند. از رایج‌ترین انواع این نوع بتن می‌توان به بتن تسلیح شده به میلگرد فولادی و بتن تسلیح شده به میلگردهای شیشه‌ای اشاره کرد. مورد دوم به میلگرد پلیمری تقویت شده با الیاف شیشه هم معروف است.
در مورد انواع میلگردهایی که برای تسلیح بتن‌آرمه یا مسلح به کار می‌رود، می‌توان به میلگردهای اپوکسی، گالوانیزه یا فولادهای ضدزنگ اشاره کرد.
پیشنهاد می کنیم این مقاله را از دست ندهید: سیستم قالب بندی بتن
بتن تسلیح شده با الیاف
این بتن نیز از ترکیب ملات‌های سیمانی و الیاف فولادی به دست می‌آید. از این نوع بتن بیشتر برای تقویت دیوارهای مربوط به سازه‌های نگهبان یا تونل‌ها استفاده می‌شود. همچنین این نوع بتن برای ساخت و تولید دال‌های روی زمین و نیز پیاده‌روها کاربرد دارد.
الیافی که در این بتن به کار می‌روند معمولاً برای آن است که جلوی ترک‌های ناشی از جمع‌شدگی پلاستیک را بگیرد یا بتواند از جمع‌شدگی ناشی از خشک‌شدن بتن جلوگیری کند. این الیاف کمک می‌کنند تا میزان نفوذپذیری بتن مسلح کاهش یابد. به‌این‌ترتیب به‌اصطلاح بتن آب نمی‌اندازد.
معمولاً از الیاف فولادی، الیاف پلی پروپیلن، یا الیاف شیشه‌ای برای تسلیح این نوع بتن استفاده می‌شود. همچنین انواع دیگر الیاف به‌کاررفته در این بتن شامل الیاف پنبه نسوز یا آزبست و همچنین الیاف کربن است. مزیت استفاده از بتن الیافی در کاهش کرمو شدن یا پوسته‌پوسته شدن بتن است. همچنین این نوع بتن خواص مکانیکی بتن را بهبود می‌بخشد و احتمال خوردگی آن را کاهش می‌دهد.
در این مقاله با بتن‌های مسلح آشنا شدیم و درباره تفاوت این نوع بتن با بتن‌های معمولی اطلاعاتی ارائه شد. همچنین به انواع بتن‌های مسلح پرداختیم. این بتن‌ها مزیت تحمل در برابر فشارهای کششی را دارند و به همین دلیل استفاده‌های گسترده‌ای از این بتن در ساخت‌وساز می‌شود.