قالب لغزنده چیست و چه کاربردهایی دارد؟

قالب لغزنده Slip forming

همانطور که می دانید امروزه در صنعت ساخت و ساز از انواع مختلف قالب های بتنی استفاده میشود که هر کدام از آنها کارایی خاص خود را دارند. یکی از انواع این قالبها ، قالب لغزنده است که در این مقاله به نقش و عملکرد این نوع قالبها می پردازیم.

قالب های لغزنده در اجرای سازه های مرتفع نقش بسیار مهمی دارند و همگام با پیشرفت تکنولوژی ، توانسته اند به دلایل مقرون به صرفه بودن و ایمنی بالا ، جایگاه خوبی را در صنعت ساختمان سازی به دست آورند. بر همین اساس در این مقاله درباره مزایا و معایب ، بایدها و نبایدها و بطور کلی درباره تمامی جزئیات  این نوع قالب ها صحبت خواهیم کرد.

قالب لغزنده چیست؟

قبل از هر چیزی لازم است قالب لغزنده را تعریف کنیم و مشخص کنیم که از این نوع سیستم قالب بندی ، کجا استفاده می شود. سپس در ادامه با دیگر موارد مربوط با این سیستم قالب بندی بیشتر صحبت خواهیم کرد. قالب لغزنده از لحاظ ماهیت و کاربرد مشابه قالب بالارونده است. این قالب در یک رویه مداوم به صورت قائم (عمودی) نصب می شود. در واقع ، این نوع سیستم قالب بندی ، روشی برای تولید مقاطع مرتفع بتن آرمه است و برای ساخت دیواره های هسته ای و شفت های اصلی در سازه های مرتفع مناسب است.

روش قالب لغزنده برای ساخت سازه‌های بلند و با طول زیاد نظیر سیلوها، برج‌های مخابراتی، هسته‌های برشی ساختمان‌های بلند، برج‌های خنک ساز، دودکش‌ها، پایه‌های پله، کف تونل‌ها، کانال‌های آب، کف جاده‌ها و سازه‌های مشابه،‌ مورد استفاده قرار میگیرد. با استفاده از سیستم قالب لغزنده بسیاری از داربست بندی‌های اطراف سازه حذف‌ و سرعت اجرای کار به همراه نمای بهتر برای کار افزایش می‌یابد.

انواع قالب های لغزنده

1. قالب های لغزنده قائم یا عمودی

این نوع قالب برای ریختن بتن دیوارهای طولانی‌، کف و جداره کانال‌های بزرگ‌، بتن ریزی شیب‌ها‌، کف تونل‌ها و سطح راه‌ها بکار می‌رود‌. به دلیل اینکه اکثر قالب بندی‌های افقی لغزان بر روی تکیه گاه ثابت قالب‌، مانند سنگ یا خاک انجام می‌شود‌، این عملیات اصولاً عملیات تحکیم‌، شمشه کشی و پرداخت کاری است. ماشین قالب لغزان معمولاً بر روی ریل یا سکوی شکل داده شده حرکت می‌کند‌. بخش دریافت بتن ماشین ناوه‌ای است که برای توزیع یکنواخت بتن در تمامی بخش‌های قالب طراحی شده است. متراکم ساختن بتن توسط لوله‌ای انجام می‌شود که با لبه جلویی قالب موازی و کمی جلوتر از آن قرار دارد. متراکم کردن بتن سازه را می‌توان با ویبراتورهای دستی نیز انجام داد لوله‌های بتنی درجای یکپارچه نیز‌، با استفاده از روش قالب بندی لغزان افقی قابل تولید هستند. ساخت قسمت پوششی کامل تونل هم با قالب بندی لغزان افقی قابل انجام است.

2. قالب های لغزنده افقی

پشت بندها نیز برای تقویت مقاومت خمشی بدنه قالب ساخته شده و بار قالب‌ها را به یوغ‌ها منتقل می‌کنند. سکوی نازک کاری، عرشه اجرایی و سکوی طره‌ای به پشت بندهای افقی متصل می‌شوند. اتصال پشت بندها به یوغ باید قادر به حمل این بارها باشد.

اجزا قالب های لغزنده

یوغ ها ( yokes )

دو وظیفه اصلی دارند؛ جلوگیری از باز شدن قالب‌ها در قالب در برابر فشارهای جانبی بتن و انتقال بار و فشار ‌به جک‌ها.

پشت بندهای افقی (کمرکش)

پشت بندها نیز برای تقویت مقاومت خمشی بدنه قالب ساخته شده و بار قالب‌ها را به یوغ‌ها منتقل می‌کنند. سکوی نازک کاری، عرشه اجرایی و سکوی طره‌ای به پشت بندهای افقی متصل می‌شوند. اتصال پشت بندها به یوغ باید قادر به حمل این بارها باشد.

قالب بدنه

قالب بدنه که نیز می‌تواند از پانل‌های فلزی، پانل‌های چند لایه ‌یا الوارهای چوبی باشد مستقیماً به پشت بندهای افقی متصل می‌شود.

کاربرد قالب لغزنده

از موارد کاربرد این سیستم می توان به شفت های بالابر، شفت های پله، برج ها و …. اشاره کرد. می توان گفت این سیستم قالب بندی سیستمی منحصر به فرد بوده و حضور جرثقیل  از ملزومات اجرای این پروژه است.

این سیستم قالب بندی می تواند برای بتن ریزی با مقاطع مختلف خاص و معمولی مورد استفاده قرار گیرد. این قالب ها به طور مداوم و با پیشروی حدود 30 سانتیمتر در ساعت بالا می رود و از سطح ایجاد شده در مراحل قبلی به عنوان قید استفاده می کند و به طور مستقل از سایر قسمت های سازه عمل می کند.

بخش های مختلف قالب لغزنده :

1. سکوی فوقانی
2. سکوی میانی
3. سکوی تحتانی

سکوی فوقانی به عنوان یک محل ذخیره و توزیع عمل می کند در حالی که سکوی میانی که سکوی اصلی کار است، در بالای سطح بتن ریخته شده قرار میگیرد. سکوی تحتانی دسترسی به سطح بتن تکمیل شده را فراهم می کند.

فواید استفاده از سیستم قالب بندی لغزنده

استفاده از این نوع قالب بندی کمک شایانی برای ایجاد برنامه ریزی دقیق فرآیندهای ساختمانی می نماید.
اجرای این سیستم به استفاده حداقلی از جرثقیل نیاز دارد و از حجم کار جرثقیل ها در پروژه می کاهد.
از آنجایی که این سیستم قالب بندی به طور مستقل کار می کند، اجرای مقاطع اصلی در سازه قبل از اجرای بقیه سازه آن را از پیچیدگی خارج می کند و پایداری ساختار اصلی را افزایش می دهد.
ایجاد بتن اکسپوز توسط این سیستم قالب بندی باعث گردیده که این روش بخشی لاینفک از ساخت و ساز باشد.
امکان طراحی و استفاده از این سیستم برای اجرای بتن ریزی در مقاطع تحت زاویه و مخروطی شکل وجود دارد.
اجرای سیستم های قالب لغزنده به تیم تکنسین اجرایی متخصص نیاز دارد.

معایب استفاده از سیستم قالب بندی لغزنده

نسبت به قالب های معمولی گرانتر هستند.
اجرای این نوع قالب بندی در سرما یا گرمای شدید با مشکلات زیادی روبرو است.
مقاومت نهایی بتن ریخته شده در این قالبها نسبت به قالب های معمولی پایین تر است.
نسبت به دیگر قالبها به نیروی متخصص بیشتری نیاز دارد.

آیا سیستم قالب بندی لغزنده از ایمنی بالایی برخوردار است؟

سکوهای پاگرد ، جان پناه ها ، نردبان ها و بادبندها از اجزای این سیستم می باشند.
به دلیل وجود حداقلی فضای حرکتی ، استفاده از حمایت ها برای تیم اجرایی ضروری می باشد.
قالب تکمیل شده دارای استحکام بسیار بالایی است.
مقاومت بتن در مقطع دیوار زیرین باید از نزدیک کنترل شود تا ثبات و استحکام در حین کار اطمینان حاصل شود.
نکات ایمنی این سیستم بسیار حائز اهمیت بوده و به تیم های اجرایی قابل آموزش است.

درباره قالبهای رونده و لغزنده بیشتر بدانیم