هر سازه دارای بخشهای مختلفی است که نیاز به قالب بندی دارد. یکی از این بخش ها، ستون است که در این مقاله درباره ستونها و نحوه قالب بندی آنها به تفصیل صحبت خواهیم کرد.
ستون چیست؟
ستون یکی از بخش های مهم و مورد توجه در هر سازه بتنی بشمار میاید که وظیفه تحمل بار و فشار وارده بر سازه را برعهده دارد. بر این اساس، قالب بندی ستون بر اساس استانداردهای مورد تایید باید انجام گیرد و در میان انواع قالب بتن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. میتوان گفت ستون ها بار ناشی از سقف، دال و تیر را به فونداسیون منتقل میکنند.
انواع ستون در سازه های بتنی کدامند؟
ستون ها را بر اساس نوع آرماتور، بارگذاری، نسبت لاغری و شکل هندسی به چند دسته میتوان تقسیم کرد.
الف: دسته‌بندی بر اساس نوع آرماتور که شامل ستون تنگ دار، ستون مارپیچ و ستون مرکب یا کامپوزیت میباشد.
ب: دسته‌بندی بر اساس بارگذاری که شامل ستون تحت بار محوری، ستون تحت بار خارج از مرکز تک‌محوری و ستون تحت بار خارج از مرکز دو محوری میباشد.
پ: دسته‌بندی بر اساس نسبت لاغری شامل ستون های کوتاه و بلند میباشد.
ت: انواع قالب ستون در سازه بر اساس شکل که شامل ستون مربعی یا مستطیلی، قالب ستون گرد یا مدور، ستون نوع L، ستون نوع T، ستون نوع Y، ستون نوع V، ستون شش‌ضلعی و ستون نوع قوسی میباشد.
سیستم قالب بندی ستون بتنی
سیستم های قالب بندی ستون که اکنون در دسترس می باشند، معمولاً طبیعتی مدولار دارند و امکان سرهم کردن و مونتاژ سریع در محل را فراهم می کنند؛ به طوری که کار نیروی انسانی را به حداقل می رساند. این قالب ها در انواع فولادی، آلومینیومی، پلاستیکی و حتی مقوایی (یک بار مصرف ولی قابل بازیافت) می باشند و دارای تنوع ابعاد بسته به مقطع بتن مورد نظر می باشند.
نوآوری، منجر به ساخت سیستم قالب بندی بتن تطبیق پذیر و چند بار مصرفی شده است که می توان آن ها را در پروژه با سایز های مختلف به کار برد. برای اجرای قالب سرستون نیز به انتخاب سیستم قالب بندی ستون مناسب نیاز است.
قالب بندی ستون های بتنی چگونه انجام میشود؟
همانطور که می دانید همه سازه های بتنی نیاز به قالب بندی دارند. ستون ها هم از این قاعده مستثنی نیستند. قالب بندی میتواند به شیوه های مختلفی از قبیل فلزی، چوبی و پلاستیکی انجام شود. رایج ترین نوع قالب بندی در ایران قالب بندی فلزی مدولار است که به دلیل استحکام آن بدفعات زیاد قابل استفاده است.
قالب بندی در بخشهای مختلفی از ساختمان‌های بتنی اجرا میشود. فرایند قالب بندی در همه ستون ها تقریبا یکسان است ولی بر اساس نوع سازه، شکل قالب ممکن است متفاوت باشد.
نکات مهم اجرای سیستم قالب بندی ستون
1- انتخاب نوع و کیفیت قالب بسیار مهم است، بخصوص اگر قالب دست دوم باشد و یا اینکه قصد داشته باشید از آن برای دفعات بیشتر استفاده کنید.
2- مصالح استفاده شده برای ساخت ستون بتنی باید از لحاظ کارایی و کیفیت در حد مطلوب باشند تناسب بین میزان ماسه و سیمان و نحوه آماده نمودن ملات باید مورد توجه باشد.
3- ساخت قالب باید طوری باشد که هنگام عملیات قالب برداری براحتی برداشته شده و باز و بست به راحتی میسر باشد.
4- پنل قالب های ستون، برای تحمل حداکثر فشارهای معین وارده از بتن طراحی شده اند. برای قرار گرفتن فشار بتن در محدوده معین، باید سرعت بتن ریزی تنظیم شود.
5- منافذ و پایه قالب های مونتاژ شده باید به طور مناسبی مهار شوند تا از جابجایی و نشت شیره بتن در حین بتن ریزی جلوگیری شود.
6- به زمان و شیوه باز کردن قالب توجه کنید. قالب برداری باید به موقع انجام شود و برای باز کردن قالب از وارد کردن ضربه محکم پرهیز کنید که باعث ایجاد ترک در بتن ستون میشود و کیفیت ستون به شدت پایین میاید.
7- قالب بتن فلزی را باید با روغن چرب کرد تا بتن به آنها نچسبد؛ البته روغن زیادی نباید استفاده کرد که به داخل بتن نفوذ کند. (روغن های مخصوصی برای این کار وجود دارد اما در ایران در ۹۰ درصد کارها از روغن سوخته ماشین استفاده می شود.)
مراحل قالب بندی ستون بتنی
مرحله اول: اجرای رامکا
مرحله دوم: تهیه قالب
مرحله سوم: تمیز کردن قالب‌ها
مرحله چهارم: روغن کاری
مرحله پنجم: بستن قالب
مرحله ششم: تراز کردن قالب بندی
مزیت های سیستم قالب بندی ستون
1- افزایش سرعت و بازده در اجرا
2- سادگی باز و بست کردن قالب ها و عدم نیاز به نیروی کار ماهر
3- برخی از سیستم های قالب بندی ستون را می توان به صورت مونتاژ شده به سایت منتقل کرد و آماده بتن ریزی باشد.
4- طراحی مهندسی سیستم قالب بندی مدولار ستون ها مونتاژ دقیق قالب ها را ممکن می سازد و با ایجاد مقاطع مختلف با اتصال پنل ها به یکدیگر کمک شایانی به مجریان پروژه می نماید.
5- اجرای مقاطع بتنی با کیفیت سطح بالا
نکات ایمنی در اجرای سیستم قالب بندی ستون
این سیستم قالب بندی امکان نصب تجهیزات جانبی مانند جان پناه ها و نردبان ها و … را داراست.
برای سیستم های دارای قالب یک بار مصرف، پلتفرم های کار برای بتن ریزی باید به طور جداگانه احداث شود تا امکان دسترسی ایمن به بالای قالب های ستون فراهم شود.
قالب های فلزی استحکام بالاتری نسبت به سایر قالب ها دارد.
روند مونتاژ ساده بوده و به تیم اجرایی اجازه می دهد تا جنبه های ایمنی بیش از پیش رعایت شوند.
معمولاً این سیستم های قالب بندی به حداقل ابزار نیاز دارند.
از آنجا که سیستم قالب بندی ستون از درجه اهمیت بالایی در ساختمان سازی دارد، لذا آشنایی با نوع و انواع قالب بندی ستون خالی از لطف نیست. در این مقاله به بررسی انواع ستون ها و نحوه قالب بندی آنها پرداختیم. امیدوارم از مطالب مذکور نهایت استفاده را برده باشید.