بتن مگر (lean concrete) چیست؟
بتن مگر ( بتن نظافت، بتن رگلاژ یا بتن لاغر ) به بتنی گفته می‌شود که مقدار سیمان آن در هر یک مترمکعب (عیار سیمان)، کمتر از بتن‌های مورد استفاده برای مصارف سازه‌ای است. عیار سیمان در بتن‌های سازه‌ای معمولا بین ۳۰۰ تا ۴۵۰ کیلوگرم بر مترمکعب می‌باشد؛ اما این مقدار برای بتن مگر بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم سیمان بر مترمکعب است. کاربرد این نوع بتن در آماده‌سازی سطح کف فونداسیون برای آرماتورگذاری و بتن ریزی می‌باشد.
بتن مگر از بین انواع بتن مانند بتن سبک، بتن سنگین، بتن شفاف، بتن معمولی، بتن آماده و … از اهمیت خاصی برخوردار است و در پروژه‌های ساختمانی و راهسازی در بخش زیرین سازه اجرا می‌شود.
این بتن نیز مانند تمام بتن‌ها مخلوطی از سیمان، شن، ماسه و آب است. تنها وجه تمایز آن با سایر بتن‌ها در نسبت مواد تشکیل دهنده آن است. معمولا نسبت مواد تشکیل دهنده بتن مگر ۱:۳:۶، ۱:۴:۸ و ۱:۵:۱۰ است. بتن لاغر نسبت به بتن سنگین از استحکام کمتری برخوردار است که این امر هم به دلیل حجم کمتر سیمان و حجم بیشتر آب آن است. اهمیت بتن مگر در سازه‌ها خاص و محدود است ولی نمی‌توان آن را نادیده گرفت و اجرای آن الزامی است.
علت استفاده از بتن لاغر جلوگیری از جذب سیمان و آب موجود در بتن اصلی توسط خاک و همچنین تمیز و تراز کردن سطح کف فونداسیون می‌باشد. ارتفاع بتن لاغر معمولا حدود ۱۰ سانتی‌متر می‌باشد.بتن ریخته شده باید کاملاً متراکم شده و سطح بالایى آن با استفاده از شمشه و تراز و یا شیلنگ تراز، کاملاً تراز شده و ماله کشى با استفاده از تخته ماله به صورت صاف و یکنواخت انجام گیرد. بتن مِگر ریخته شده و با استفاده از شمشه صاف شده است. پس از انجام عملیات بتن ریزى بتن مِگر، عمل آوردن بتن انجام مى‌شود. در زمان ریختن بتن، دقت شود که ارتفاع بتن مگر در هر نقطه کمتر از ۵ سانتى متر نباشد.
پیشنهاد ناشر
ممکن است این را نیز بپسندید: قالب ستاره ای
مزایای استفاده از بتن مگر
کاربرد اصلی این بتن در ایجاد یک سطح صاف و تراز برای اجرای فونداسیون یک سازه و جلوگیری از تماس فونداسیون سازه با خاک است .مهم‌ترین کاربرد یا مهم‌ترین وظیفه بتن مگر در جلوگیری از تماس فونداسیون با خاک است. خاک رطوبت فونداسیون را به خود جذب می کند و در ثانی سولفات موجود در خاک می تواند فونداسیون را ضعیف کند یا خسارت به آن وارد کند.
بتن مگر به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود، یکی از اجزای ضروری در ساخت و ساز به شمار می رود و مزایای متعددی را برای زیرسازی و محافظت از فونداسیون‌ها ارائه می‌دهد.
۱.ایجاد سطحی صاف و هموار در زمین های ناهموار
بتن مگر با پر کردن اختلاف سطح‌ها و ایجاد یک لایه یکنواخت، بستری مناسب برای قرارگیری فونداسیون فراهم می کند. این ویژگی در زمین‌هایی با ناهمواری یا خاک ناپایدار بسیار کاربردی است و دقت اجرای فونداسیون را تضمین می کند.
۲.حفاظت از فونداسیون در برابر عوامل مضر خاک
مواد شیمیایی موجود در خاک، مانند سولفات ها، می توانند به بتن اصلی آسیب بزنند. بتن مگر به عنوان یک لایه جداکننده، از تماس مستقیم خاک با بتن سازه ای جلوگیری کرده و قالب بندی فونداسیون را در برابر رطوبت و ترکیبات مخرب محافظت می کند.
۳.بهبود کیفیت فونداسیون
استفاده از بتن مگر برای ساخت فونداسیون های باکیفیت توصیه می شود. این لایه به توزیع یکنواخت فشار کمک کرده و استحکام بیشتری برای سازه به ارمغان می آورد.
۴.کاهش هزینه و زمان اجرا
به دلیل میزان کم سیمان در ترکیب بتن مگر، این نوع بتن به صرفه تر بوده و به سرعت اجرا می شود. این ویژگی آن را به گزینه‌ای ایده آل برای پروژه های گسترده و مقرون به صرفه تبدیل کرده است.
پیشنهاد ناشر
ممکن است این را نیز بپسندید: بتن پیش تنیده چیست؟
مهم ترین کاربردهای بتن مگر
بتن مگر کاربردهای متنوعی دارد که عمدتا به عنوان لایه ای پایه و محافظتی استفاده می شود. این نوع بتن با میزان کم مواد سیمانی تولید می شود و به دلیل میزان بالای روان بودن خود، اغلب از طریق ناودان (بتن ریزی شوتی)، باکت های بتن ریزی یا پمپ ها ریخته می شود. از مهم ترین کاربردهای آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد سطح یکنواخت و هموار: بتن مگر به عنوان یک لایه اولیه، سطحی صاف و پایدار فراهم می‌کند که برای اجرای فونداسیون اصلی بسیار مناسب است. این ویژگی زمان اجرای پروژه را کاهش داده و دقت در ساخت را افزایش می دهد.
- محافظت از بتن اصلی در برابر عوامل محیطی: این بتن به عنوان یک لایه جداکننده عمل کرده و از تماس مستقیم بتن سازه ای با خاک جلوگیری می کند. این کار به کاهش تاثیر رطوبت و مواد شیمیایی موجود در خاک، مانند سولفات ها که می توانند به بتن آسیب برسانند، کمک می کند.
- سهولت در اجرا و زمان بری کمتر: خاصیت خود تراز بودن بتن مگر، آن را به گزینه ای ایده آل برای ایجاد یک سطح پایه سریع و اقتصادی تبدیل کرده است.
روش اجرای بتن مگر
پس از پایان گودبرداری، سطح کف باید کاملا تراز و هموار شود. ابتدا مهندس نقشه بردار با مشخص کردن نقاط مرجع، میلگردهایی در زمین نصب می‌کند تا تراز بتن مگر مشخص شود. سپس با ریسمان این نقاط به هم وصل می شوند و بلندی‌ها یا ناهمواری های موجود میان آن‌ها به صورت دستی اصلاح می‌شوند.
این میلگردها که در امتداد نوارهای فونداسیون قرار دارند، می توانند در زمان بتن ریزی به عنوان شاخص تراز استفاده شوند. حضور نقشه بردار در این مرحله بسیار مهم است تا عمق گودبرداری دقیق انجام شود؛ زیرا گودبرداری بیش از حد یا کمتر از مقدار لازم می تواند منجر به افزایش هزینه‌ها و اتلاف زمان شود.
پس از تراز کردن سطح، باید بستر مرطوب شود. این کار باید به اندازه ای باشد که خاک آماده بتن ریزی شود اما آب اضافی جمع نشود. برای جلوگیری از جذب سریع آب بتن توسط خاک، گاهی از یک لایه شفته آهک بر روی بستر استفاده می شود.
در مرحله بعد، بتن مگر که به صورت دستی یا توسط میکسر آماده شده، روی سطح پخش می‌شود. این بتن باید کاملا صاف و یکنواخت باشد، به همین دلیل از ابزارهایی مانند شمشه، تراز و شاقول برای پخش و تراز کردن استفاده می شود. ضخامت بتن مگر نباید از ۵ سانتی متر کمتر باشد.
در پایان، سطح بتن مگر باید حداقل به مدت ۲۴ ساعت مرطوب نگه داشته شود تا کیفیت و استحکام آن حفظ شود. این کار با آب دادن به بتن انجام می شود تا دوام و مقاومت آن افزایش یابد.
پیشنهاد ناشر
ممکن است این را نیز بپسندید: گیره خرچنگی
نکات بتن ریزی مگر در زمان قالب بندی
بتن ریزی مگر در زمان قالب بندی شامل مراحل مختلف و اصولی است که برای ایجاد یک سطح یکدست و آماده سازی مناسب زیرساخت بسیار مهم هستند. در ادامه به برخی از این نکات اشاره خواهیم کرد:
- آماده سازی بستر: سطح زمین باید از هرگونه نخاله، سنگ ریزه و گیاهان پاکسازی شود. همچنین زمین باید عاری از آب اضافی باشد تا از تغییر در ترکیب بتن جلوگیری شود.
- بررسی قالب بندی: قالب های بتن باید کاملا محکم و تراز باشند و توانایی تحمل وزن بتن را داشته باشند. کوچک ترین ایراد در قالب بندی می‌تواند کیفیت بتن را کاهش دهد.
- کنترل تراز بتن مگر: معمولا با استفاده از میله ها یا شابلون های تراز، ارتفاع بتن مگر کنترل می شود تا سطحی کاملا یکنواخت فراهم شود.
- رطوبت بندی بستر: قبل از بتن ریزی، بستر باید مرطوب شود تا آب بتن جذب خاک نشود. در برخی موارد از لایه ای آهک یا مواد عایق استفاده می شود.
- اجرای بتن ریزی: ترکیب بتن مگر باید با دقت تهیه شده و به صورت یکنواخت در بستر پخش شود. برای صاف و تراز کردن سطح از شمشه و ابزار تراز استفاده می‌شود.
- عمل آوری بتن مگر: پس از بتن ریزی، سطح باید مرطوب نگه داشته شود. این کار به استحکام بیشتر بتن کمک می‌کند و از ترک خوردگی آن جلوگیری می کند.
بدون دیدگاه