همانطور که می دانید امروزه با پیشرفت تکنولوژی، قالب بندی سنتی منسوخ شده و قالب بندی نوین و مدرن جایگزین آن شده است. یکی از بخشهای مهم هر سازه را فونداسیون یا پی ساختمان تشکیل می دهد و وظیفه آن تحمل فشار ناشی از ستون ها و انتقال این نیرو به زمین است. پی سازی بنا با توجه به نوع سازه و محلی که قرار است در آن اجرا شود تحت شرایط متفاوتی انجام می شود تا استحکام و مقاومت سازه تامین گردد. فونداسیون اولین مرحله از ساخت بنا است و باید استانداردهای لازم در اجرای آن رعایت شود به عبارت دیگر اصلی ترین جزء و المان برای هر سازه به شمار می آید که در این مقاله به تفصیل درباره انواع سیستم های قالب بندی فونداسیون صحبت خواهیم کرد.
در برخی مواقع، تمام توان فونداسیون در برابر بارهای سازه ای به واسطه آرماتورها تامین می شود. مهندس ناظر مکلف است قبل از شروع بتن ریزی، با بررسی دقیق چیدمان آرماتورها، از صحت اجرای آن ها اطمینان حاصل کند و تا پایان فرآیند بتن ریزی، به صورت مستمر و با نگاهی دقیق روند کار را زیر نظر داشته باشد.
در رابطه با قالب بندی و آرماتور بندی توصیه می کنم مقاله (قالب بندی و آرماتور بندی در پروژه‌های بتن آرمه) را مطالعه کنید.
انواع قالب بندی فونداسیون
انتخاب روش مناسب برای قالب بندی فونداسیون می تواند تاثیر زیادی بر کیفیت و پایداری سازه نهایی داشته باشد. هر روش قالب بندی، ویژگی ها، مزایا و معایب خاص خود را دارد که باید با توجه به نوع پروژه و شرایط محیطی مورد توجه قرار گیرد. برای ساخت و پی ریزی فونداسیون از قالب های فونداسیون استفاده می شود. در قالب بندی فونداسیون بتن از سه نوع قالب چوبی، فلزی و آجری استفاده می شود که هر کدام کارایی مختص به خود را دارا هستند. در اینجا به توضیحات مختصری درباره هر کدام از این قالب ها می پردازیم.
قالب فونداسیون فلزی
این قالب ها اگرچه نسبت به دیگر قالب ها گران تر هستند ولی از استحکام بالاتری برخوردارند و به دلیل سهولت اتصال و سرعت اجرا و قابلیت استفاده مجدد ، نسبت به دیگر قالبها ، کاربرد بیشتری دارند. امروزه این نوع قالب ها از جمله رایج ترین قالب های مورد استفاده در پی ریزی ساختمان هستند زیرا به راحتی می توان آنها را حمل نمود و در هر نوع سیستم اجرایی به کار برد.
قالب فلزی به دلیل مقاومت فوق العاده، اتصال ساده، سرعت بالا در اجرا، قابلیت استفاده چندباره و کارایی چشمگیر از مزایای برجسته ای برخوردار است. در پروژه هایی که تعداد ابعاد و سطوح متنوع کم بوده اما حجم کار زیاد است، استفاده از این نوع قالب به عنوان یک انتخاب بهینه و کارآمد مطرح می شود.
با استفاده از پنل ها و اتصال آنها توسط اتصالات مربوطه، بستر های گوناگونی متناسب با مقطع بتن پدید می آید که کمک شایانی به مهندسین طراح برای اجرای اشکال نامتعارف در این بخش می نماید.
پیشنهاد ناشر
ممکن است این را نیز بپسندید: قالب تونل فرم
قالب فونداسیون آجری
قالب آجری در اطراف پی ساخته می‌شوند. در حقیقت این قالبها بخش دائمی سازه به شمار می آیند و بعد از خشک شدن بتن همچنان به عنوان جزء ثابت سازه باقی می مانند. در این نوع قالب بندی حدود آکس های سازه و قالب باید توسط نقشه بردار مشخص شود. برای جلوگیری از کوچکترین خطا در اجرای این نوع قالب بندی بهتر است گوشه آکس ها و قالب ها میخ گذاری گردد و مرز قالب ها بعد از آنکه با رسیمان مشخص شد رنگ آمیزی شود .
هموار بودن سطح زمین یکی از الزامات اصلی است که با استفاده از نقشه برداری دقیق قابل دستیابی است. در هنگام قالب بندی با آجر، توصیه می شود که دیواره داخلی قالب را با یک لایه نازک سیمان پوشش دهید. اما در صورتی که این کار ممکن نباشد، می توان از پلاستیک به عنوان گزینه ای دیگر استفاده کرد. همچنین، برای تقویت پایداری قالب های آجری، می توان پشت آن ها را با خاک پر کرد تا استحکام بیشتری حاصل شود.
اهداف اصلى جهت ساخت قالب های آجری
- کیفیت: طراحى و ساخت واقعى قالبها را گویند به طورى که اندازه، شکل، موقعیت و سطح رویى مورد نظر بتن ریخته شده حاصل شود.
- ایمنى: اصول ساخت قالب بندى است به طورى که بدون واژگونى یا به خطر افتادن کارگران یا سازه‌ى بتنى، توانایى تحمل بارهاى مرده و زنده را داشته باشد.
- صرفه‌ى اقتصادى: صرفه‌ی اقتصادی در ساخت قالب مؤثر است به طورى که در زمان و پول پیمانکار و کارفرما صرفه جویى شود. در زمان طراحى و ساخت قالب بندى، پیمانکار باید بدون فدا کردن کیفیت و ایمنى، دستیابى به حداکثر صرفه‌ى اقتصادى را مورد نظر داشته باشد.
قالب بتنی
آن چه که در قالب بندی بتن باید مورد توجه قرار گیرد، استحکام قالب ها و مهاربندی صحیح آن ها می باشد. در جهت افزایش استقامت داربست، استفاده از پشت بندهای طولی و عرضی الزامی می باشد. نحوه قرارگیری قالب بتن باید به گونه ای باشد که از خارج شدن بتن از میان آن ها جلوگیری به عمل آید. برای اجرای قالب بتنی، قالب ها باید خنک باشند. در صورتی که قالب بندی ها داغ باشند، کیفیت بتن را کاهش داده و باعث تغییر رنگ آن می شود. این امر باعث می شود بتن شکل مناسب خود را از دست دهد.
پیشنهاد ناشر
ممکن است این را نیز بپسندید: داربست فلزی
قالب فونداسیون چوبی
با توجه به اینکه جنس این قالب ها از چوب است لذا دارای وزن کمتری هستند و به راحتی قابل حمل و نقل هستند ولی نسبت به دیگر قالب ها از استحکام کمتری برخوردارند و در مقابل رطوبت مقاومت لازم را ندارند. بتن ریزی در این قالب ها به دقت کافی نیاز دارد تا آسیبی به لبه آنها وارد نشود .
قالب های چوبی در برابر قالب های فلزی وزن سبک تری دارند اما مقاومت آنها در برابر رطوبت چندان بالا نمی باشد. از مزایای این نوع قالب می توان به مواردی نظیر سهولت در اجرا و اتصالات، ضریب حرارتی پایین و وزن سبک اشاره نمود. تنها عیب قالب چوبی عدم استفاده از آن بیشتر از ۱۰ بار است.
قالب بندی با تخته چند لایه
این نوع قالب معمولا در ترکیب با قالب های چوبی استفاده می شود و سطحی صاف و باکیفیت را ارائه می دهد. تخته های چند لایه می توانند چندین بار استفاده شوند، اما مانند قالب های چوبی نیاز به مراقبت دارند تا از تغییر شکل آن ها جلوگیری شود.
قالب های بتن با عایق (ICF)
این سیستم ها عایق و قالب را در یک ساختار ترکیب می‌کنند و بهره وری حرارتی عالی‌ای را ارائه می‌دهند. این به این معنی است که این نوع سیستم ها، مانند قالب های بتن با عایق (ICF)، می توانند به عنوان عایق حرارتی و قالب برای بتن همزمان عمل کنند. قالب های ICF به خصوص در پروژه های مسکونی کاربرد دارند، اما ممکن است هزینه بیشتری داشته باشند و نیاز به تکنیک های خاص نصب داشته باشند.
اتصالات قالب فونداسیون فلزی
- پنل های مدولار
- بست
- گونیا
- لوله داربست
- بولت
- میان بولت
- واشر کاس
- کلمپس
برای قالب بندی فونداسیون، تجهیزات مختلفی نیاز است تا به ایجاد یک ساختار پایدار و ایمن کمک کند. در زیر تجهیزات مهمی که در این فرآیند به کار می روند، آورده شده است.
قالب ها: قالب ها ساختار اصلی برای نگه داشتن بتن در هنگام سخت شدن هستند. قالب های فلزی برای پروژه های بزرگ و بارهای سنگین مناسب هستند، در حالی که قالب های چوبی به دلیل وزن کمتر و هزینه پایین تر، بیشتر در پروژه های کوچک تر استفاده می شوند.
پشت بندها و جک ها: برای تقویت استحکام قالب ها، از لوله ها یا سولجرها استفاده می شود. جک های سقفی نیز برای تراز کردن و نگهداری قالب ها در زمان بتن ریزی ضروری هستند.
اتصالات و متعلقات: اتصالات شامل پین ها، گوه ها و گیره ها برای ایجاد پایداری در قالب ها به کار می روند. همچنین تسمه بولت برای اتصال پنل ها بدون نیاز به سوراخ کاری استفاده می شود.
ابزارهای دیگر: دستگاه میکسر بتن برای مخلوط کردن مواد بتن و ویبراتور برای متراکم سازی بتن و جلوگیری از ایجاد حباب های هوا درون آن به کار می رود.
تجهیزات ایمنی: کلاه های ایمنی برای حفاظت از کارگران در برابر سقوط اشیاء ضروری است.
پیشنهاد ناشر
ممکن است این را نیز بپسندید: قالب گوشه
نکات مهم در زمان قالب بندی فونداسیون
۱- دقت در ابعاد فونداسیون: ابعاد دقیق فونداسیون را به دقت اندازه گیری کنید و قالب ها را متناسب با آن انتخاب کنید تا از مشکلات در مراحل بعدی جلوگیری شود.
۲- نصب و باز کردن سریع: قالب بندی فونداسیون باید به گونه ای باشد که نصب و باز کردن آن ها به راحتی و با سرعت انجام گیرد. این امر باعث صرفه جویی در زمان و هزینه خواهد شد.
۳- بستن مناسب درزها: اطمینان حاصل کنید که درزهای قالب ها به خوبی بسته شوند تا از نشت شیره بتن جلوگیری شود.
۴- استفاده از روغن قالب: برای بهبود کیفیت سطح بتن و افزایش مقاومت قالب ها، از روغن قالب استفاده کنید. این کار به آسان تر باز شدن قالب و جلوگیری از چسبندگی کمک می کند.
۵- استحکام و دوام قالب ها: قالب ها باید از مواد مقاوم ساخته شوند تا از باز شدن و متلاشی شدن آن ها جلوگیری شود.
۶- محاسبات دقیق بتن ریزی: مقدار بتن ریزی را با دقت محاسبه کنید تا از ریختن آن به بیرون از محدوده فونداسیون جلوگیری شود.
فونداسیون (به انگلیسی foundation ) یکی از بخشهای بسیار با اهمیت هر سازه به شمار می‌آید. با توجه به اینکه وزن کل اجزای ساختمان را فونداسیون تحمل می کند لذا لازم است برای استحکام این بخش توجه کافی مبذول شود. فونداسیون ، اولین و مهمترین بخش هر سازه به شمار می آید که باید با توجه به استانداردهای لازم ، پی‌ریزی شود تا استحکام و مقاومت سازه را تضمین کند.
