یکی از بخشهای اساسی هر پروژه ساختمان سازی بتن‌ریزی ساختمان است. شکل دهی یا شکل گیری بتن و سفت شدن آن وابسته به نوع قالب بندی انجام شده در فرآیند بتن ریزی است. روش های قالب بندی بر اساس نوع مصالح مورد استفاده در آن دسته بندی میشوند که برای هر نوع ساختمان وابسته به نظر مهندسان ناظر کار و بودجه کارفرما یکی از این روشها استفاده خواهد شد. قالب پلای وود و قالب فلزی بتن از معروفترین روش های قالب بندی بتن ریزی ساختمان هستند.
در این مقاله با تعریف فرآیند قالب بندی و معرفی روشهای آن و در نهایت ارائه ویژگیهای یک قالب بندی مناسب و مهندسی سعی داریم تا شما را با جزییات این فرآیند مهم و اساسی بیشتر آشنا کنیم، پس حتما با ما همراه باشید.
قالب بندی
هنگامی که عملیات خاکبرداری یک ساختمان تمام میشود، زمان شروع فرآیند پی ریزی خواهد بود. اولین گام از پی ریزی یک ساختمان قالب بندی آن است. تخته قالب بندی یک سازه مهم است که بتن یا موادی که به منظور پی ریزی نیاز است داخل آن ریخته میشود . قالب بندی پی کمک میکند تا علاوه بر شکل گیری مناسب و دقیق بتن، خشک شدن آن در یک زمان کوتاهتر انجام شود.
قالبهای مربوط به پی ریزی به دو دسته تقسیم میشوند: قالبهای موقت و قالبهای دائمی.
قالبهای دائم به گونه ای طراحی شده اند که پس از ریختن بتن جزئی از پی خواهند شد و دیگر برداشته نمیشوند اما قالبهای موقت پس از پی ریزی برداشته شده و قابلیت استفاده مجدد دارند.
معیارهای یک قالب بندی حرفه ای کدامند؟
در این بخش معیارها و ویژگیهای معرفی یک قالب بندی خوب و مناسب در ساختمان را با یکدیگر مرور خواهیم کرد.
۱. مهمترین وظیفه ی یک بتن ریزی یا قالب بندی سقف، دیوار و ستون مناسب این است که تحمل بارها و فشارهای وارده را داشته باشد.
۲. باید اتصالات به گونه ای برقرار شوند که نشتی سیمان یا بتن از داخل قالب صفر باشد. تمام روش های قالب بندی بر همین اساس طرح ریزی میشوند.
۳. جداسازی قالب از بتن در قالبهای موقت فرایند سختی است که باید با دقت فراوان انجام شود.
۴. باید موادی را به منظور قالب بندی بتن انتخاب کرد که به سهولت بتوان تهیه کرد و در دسترس باشند.
۵. محل قالب باید به گونه ای تنظیم شود که بتن در جای مناسب قرار بگیرد تا بتواند بالاترین راندمان را از خود ارائه دهد. تحمل وزن و فشار وارده بر بتن تا حد زیاد به دقیق انجام شدن این مرحله بستگی دارد.
۶. یک قالب بندی مناسب و مهندسی به گونه ای طراحی و ساخته میشود که تا حد ممکن از وزن آن کاسته شده باشد.
۷. مواد قالب را باید به گونه ای انتخاب کرد که در اثر تماس با بتن یا سیمان آسیب جدی به آنها وارد نشده و در دفعات بعدی نیز قابل استفاده باشند.
۸. در نظر داشته باشید که قالب را باید بر روی یک سازه یا پایه محکم و استوار بنا کنید تا در هنگام پی ریزی دچار مشکل نشود.
انواع روش های قالب بندی بر اساس جنس
روش های قالب بندی در مرحله پی ریزی ساختمان بسیار مختلف هستند و اولین دسته ای که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت بر اساس تنوع جنس مواد خواهد بود.
۱) قالب چوبی
قالبهای چوبی اولین قالبهایی هستند که در طول تاریخ برای پی ریزی ساختمان به کار رفتند. باید در نظر داشت که در بین روش های قالب بندی ساده ترین فرآیند ساخت و استفاده مجدد مربوط به قالبهای چوبی است. این روش قالب بندی همچنین از نظر اقتصادی نیز بسیار مقرون به صرفه است. استفاده از این قالب بندی نیازمند صرف زمان زیادی است که به همین علت از این نوع قالب بندی در پروژه های بزرگ استفاده نمیشود. همچنین طول عمر این قالب چوبی بسیار کوتاه است. در زمانی که کارفرما علاقمند به صرف هزینه کم است یا نیاز به یک قالب منعطف وجود دارد میتوان استفاده کرد.
۲) قالب آجری
گهگاه به علت ارزان بودن آجر از این مدل از روش های قالب بندی استفاده میشود. اگرچه استفاده از آجر هزینه کمی در پی دارد و نصب آن بسیار راحت است اما به دلیل احتمال نفوذ آب در ساختار این قالب و احتمالا وارد کردن آسیب جدی به بتن از استفاده از این مدل از قالب بندی پرهیز میشود.
۳) روش های قالب بندی؛ قالب پلای وود
در حال حاضر محبوبترین و کاربردی ترین انتخاب از روش های قالب بندی روش پلای وود است. این روش به علت مزایای فراوانی که دارد در اکثر پروژههای ساختمانی به کار میرود. مزایای این روش قالب بندی عبارتند از:
۱. استحکام فوق العاده بالا که باعث افزایش کیفیت بتن ریزی خواهد شد.
۲. با استفاده از این روش قالب بندی سطح صیقلی و صاف از بتن تشکیل خواهد شد.
۳. انعطاف پذیری این نوع قالب بندی بسیار بالاست که اجازه میدهد تغییرات احتمالی به سرعت انجام شود.
۴. نفوذ آب به بدنه این قالب و در نهایت بتن حدود صفر است.
۵. وزن بسیار پایین این روش قالب بندی باعث میشود که نصب و حمل آن بسیار ساده باشد.
۶. برداشت این نوع قالب بندی بسیار ساده است و به راحتی میتوان از این قالب تا ۲۵ مرتبه استفاده کرد.
۴) قالب بندی فلزی
قالب بندی فلزی یکی از گرانترین روش های قالب بندی به حساب میآید. این روش قالب بندی نیز مزایا و معایب خاص خود را دارد. در این روش معمولا از فولاد و آلومینیوم به عنوان مواد اصلی مربوط به قالب استفاده خواهد شد. هر کیلو قالب فلزی ساخته شده با فلزات استحکام بالایی دارد و احتمال نفوذ آب و رطوبت در آن بسیار ناچیز است اما هزینه های بالای مربوط به این قالب و ساخت آن باعث شده که به کار بردن آن فقط در پروژه های نادری دیده شود.
۵) قالب پلاستیکی
قالب پلاستیکی نیز یکی دیگر از روش های قالب بندی است که به علت وزن پایین و قیمت مناسب استفاده های حداقلی دارد. از معایب این قالب میتوان به انعطاف پذیری پایین آنها اشاره کرد.
انواع روش های قالب بندی بر اساس اجزای ساختمان
روش های قالب بندی فقط برای بتن ریزی استفاده نمیشوند. قالب بندی برای ساخت اجزای ساختمان نیز استفاده میشوند. برخی از اجزای ساختمان که روش های قالب بندی بر اساس آنها تنظیم میشوند عبارتند از:
۲. قالب بندی مربوط به تیرها و ستونها
۳. قالب بندی بخش فونداسیون ساختمان
۴. قالب سقف
در این نوع قالب بندی معمولا از قالبهای پلای وود استفاده خواهد شد. این نوع قالبها یکی از بزرگترین مزایایی که دارند امکان استفاده چندین مرتبه از آنها خواهد بود. بنابراین برای باز کردن قالب در این روش های قالب بندی باید توجه کرد که قالب مربوط به ستون و تیر در آخرین مرحله باز شود.
انتخاب یک قالب بندی مناسب
با توجه به موارد و نکات مطرح شده تا به اینجای مقاله میتوان گفت که انتخاب یکی از روش های قالب بندی برای یک ساختمان بسیار وابسته به بودجه درنظر گرفته شده برای پروژه و همچنین نوع ساختمان خواهد بود. انتخاب اکثر مهندسان برای پروژه های بزرگ از روش پلای وود و در پروژه های کوچک از قالب چوبی استفاده خواهند کرد. این انتخابها بهترین روش از نظر مهندسی و اقتصادی خواهند بود.
جمع بندی
قالب بندی یک اقدام اصلی و اولیه برای بتن‌ریزی مناسب یک ساختمان است. برای اینکه بتن در مناطق مناسب قرار بگیرد تا استحکام و دوام خوبی به ساختمان دهد و همچنین سرعت خشک شدن بتن بالاتر رود، قالب‌بندی بهترین روش در دسترس است. قالب بندی یک ساختمان یکی از مهمترین فرآیندهایی است که در پروژه انجام میشود.
روش های قالب‌بندی در یک ساختمان می‌تواند بر اساس جنس تقسیم بندی شود که بر این اساس این روشها عبارتند از: قالب چوبی، قالب آجری، قالب فلزی، قالب پلای وود و قالب پلاستیکی. قالب پلای وود سبک و ارزان است و استحکام بسیار مناسبی دارد. همچنین میزان نفوذ آب و رطوبت به این نوع قالب بسیار کم است. به علت همین مزایای بسیار استفاده از قالب پلای وود بسیار زیاد شده است.
قالب‌بندی یک ساختمان را میتوان بر اساس اجزای ساختمان نیز دسته بندی کرد. بر این اساس قالب بندی را میتوان به این دسته ها تقسیم بندی کرد: قالب دیوار، قالب ستون و تیر، قالب فونداسیون و قالب سقف. در این روش مهمترین نکته این است که قالبهای ستون و تیر را باید در مرحله آخر باز کرد تا آسیبی به ساختمان وارد نشود. در این مقاله به صفر تا صد قالب بندی یا بعبارت دیگر همه چیز درباره قالب بندی را بیان کردیم . امیدواریم مورد پسند واقع شود.
شرکت تنهاپولاد بزرگترین کارخانه تولیدکننده و فروشنده انواع قالبهای‌فلزی‌بتن و تجهیزات‌قالب‌بندی و داربست‌بندی در ایران است. (به صفحه محصولات سایت تنها پولاد مراجعه نمایید). کلیه پیمانکاران و مشتریان میتوانند با مراجعه به سایت اینترنتی تنها پولاد از محصولات تولیدی این شرکت آشنا شوند و جهت استعلام قیمت و خرید انواع قالب بتن تماس بگیرند.
