قالب بندی عرشه پل بتنی

تجهیزات مورد نیاز قالب بندی عرشه پل

 اجرا و نصب قالب عرشه پل نیازمند مجموعه ای از تجهیزات تخصصی است که تضمین کننده دقت، ایمنی و سرعت اجرای کار می باشند. مهم ترین تجهیزات عبارت اند از:

•  پنل های قالب (مدولار  یا خاص متناسب با نقشه پل): برای بتن ریزی به عنوان پوشش سطح عرشه و ایجاد سطح نهایی بتن استفاده می شود.
• براکت ها و قلاب های نگهدارنده (Bracket & Hangers): برای تحمل بار قالب و انتقال آن به اسکافلد یا شاه تیر از انواع براکت های قالب بندی استفاده می شود.
• اسکافلد یا سکوهای کار (Falsework / Scaffolding): زیرسازی موقت برای تحمل بارهای قالب و بتن تا گیرش کافی یا ایجاد فضای ایمنی برای کارگران در زمان قالب بندی و بتن ریزی از اسکافلد و انواع داربست های فلزی استفاده می شود.
• جک ها و سرجک ها: برای تراز و تنظیم ارتفاع قالب و تحمل بارهای نقطه ای از انواع جک های سقفی و سرجک برای تنظیم ارتفاع استفاده می شود.
• بولت، مهره و واشرهای مخصوص قالب بندی: برای اتصال پنل ها و جلوگیری از نفوذ شیره بتن به تجهیزاتی نیاز است که معمولا با عنوان بولت قالب بندی شناخته می شوند.
• اسپیسر و فیلرها: برای تامین پوشش مناسب بتن و رعایت ضخامت روکش بتنی روی آرماتورها می توان از اسپیسر و فیلر قالب استفاده کرد.
• سیستم های آب بندی و درزگیر موقت: برای کنترل نشت شیره بتن در اتصالات مورد استفاده قرار می گیرند.
• ابزار اندازه گیری و کنترل کیفیت: تراز لیزری، شاقول، تراز و تجهیزات کنترل ضخامت و مساحت هم امکان اندازه گیری و کنترل دقت و کیفیت بتن ریزی و ساخت عرشه پل را فراهم می کنند.
• تجهیزات ایمنی کارگاه: نرده های موقت، گاردریل، طناب و تجهیزات حفاظت فردی برای کارگران را ایجاد می کنند.

در انتخاب تجهیزات، توجه به ظرفیت باربری، سهولت نصب، قابلیت استفاده مجدد و انطباق با هندسه عرشه بسیار مهم است.

انواع سیستم های قالب بندی عرشه پل

 با توجه به هندسه عرشه، فاصله بین تکیه گاه ها، نوع اجرای بتن (درجا یا پیش ساخته) و ملاحظات اقتصادی، سیستم های مختلفی به کار می روند:

 سیستم قالب مدولار سقف و عرشه (Modular Deck Formwork)

 پنل های استاندارد که به صورت مدولار کنار هم قرار می گیرند. این نوع قالب عرشه پل، مناسب برای عرشه های مسطح یا با انحناهای ساده و سرعت نصب بالا است.

قالب میز پرنده (Skydeck)

مناسب برای پل های عریض و اجرای پیوسته عرشه بدون نیاز به زیرسازی دائم؛ قالب میز پرنده به صورت مرحله ای پیش می روند و برای پروژه هایی که ترافیک یا محل گذر آب زیر پل وجود دارد بسیار مفیدند.

قالب لغزنده یا Slipform برای عرشه های پیوسته

در پروژه های طولانی و عرشه های پیوسته یا تونل مانند کاربرد دارد؛ این سیستم امکان اجرای پیوسته و یکنواخت را فراهم می کند.

قالب پیش ساخته و پیش تنیده (Prefabricated/Prestressed Deck)

در این نوع سیستم قالب بندی عرشه پل، عرشه به صورت المان های پیش ساخته اجرا شده و در محل نصب می شود؛ سرعت اجرا و کیفیت سطح نهایی بالاست اما نیاز به مدیریت حمل و نصب دارد.

قالب مخصوص عرشه های قوسی یا با هندسه خاص

این قالب ها به صورت سفارشی طراحی و تولید می شوند تا انحنای مطلوب و تحمل بارهای غیرمتقارن را پوشش دهند.

هر یک از این سیستم ها مزایا و محدودیت های خاص خود را دارند؛ انتخاب نهایی باید بر اساس معیارهای فنی، اقتصادی و شرایط کارگاهی انجام شود.

مراحل ساخت و نصب قالب عرشه پل

 رعایت یک روند مرحله ای باعث کاهش خطا و افزایش کیفیت نهایی می شود. مراحل کلیدی عبارت اند از:

1.  مطالعات اولیه و تطبیق با نقشه ها: در اولین مرحله بررسی نقشه های سازه، بارگذاری ها و مشخصات فنی تابلیه برای تعیین نوع قالب و تجهیزات مورد نیاز است.
2. طراحی و برنامه ریزی قالب: طراحی جزئیات اتصالات پنل ها، نحوه انتقال بار به زیرسازی و تعیین نقاط مهاری و انکوبه در مرحله بعدی قرار دارد.
3. تهیه و آماده سازی تجهیزات: خرید یا تامین پنل ها، براکت ها، جک ها و اقلام مصرفی؛ کنترل کیفیت پیش از ورود به پروژه نیز در این مرحله و پیش از آغاز ساخت انجام می شود.
4. ساخت پنل قالب عرشه: در این مرحله و پس از طراحی نقشه های قالب، کار ساخت و تولید انجام می شود. این مرحله خود شامل برش ورق های فولادی، جوشکاری و اتصال قطعات مطابق نقشه قالب، رنگ آمیزی جهت جلوگیری از زنگ زدگی در برابر رطوبت، کنترل کیفی قالب ساخته شده و در نهایت ارسال قالب به محل پروژه است.
5. آماده سازی بستر و نصب اسکافلد/Falsework: در این مرحله کار برپایی زیرساز موقت، تنظیم تراز اولیه و نصب نرده های ایمنی انجام می شود.
6. مونتاژ پنل ها و تثبیت اتصالات: قرار دادن پنل ها روی براکت ها، قفل کردن اتصالات بولتی و کنترل نشت درزها با اسپیسر و فیلر نیز در این مرحله انجام می شود.
7. کنترل پیش از بتن ریزی: بررسی تراز، شاقولی بودن، فاصله پوشش بتن تا آرماتورها و اجرای پوشش های آب بندی در اتصالات حساس نیز مرحله مهم و حساسی است که باید انجام شود.
8. بتن ریزی و ویبره زنی: در این مرحله ریختن بتن طبق مشخصات فنی و اجرای ویبره های کنترلی برای دستیابی به تراکم مناسب صورت می گیرد.
9. نگهداری و مراقبت از بتن تازه: پس از تمام این مراحل باید آبیاری، پوشش دهی و کنترل دما تا رسیدن به مقاومت کافی بتن انجام شود تا بتن ریخته شده در قالب به مقاومت کافی برسد.
10. باز کردن قالب (Formwork Stripping): پس از رسیدن بتن به مقاومت تعیین شده، قالب ها با برنامه ریزی و به صورت مرحله ای باز می شوند.
11. بازرسی نهایی و اصلاحات: اصلاح نقاط سطحی، پوشش دهی روکش یا آب بندی نهایی و انتقال به بهره برداری نیز در آخرین مرحله انجام می شود.

این روند باید با نظارت مهندسی مستمر و ثبت کنترل های کیفی همراه باشد.

نکات مهم در هنگام خرید قالب عرشه پل

 انتخاب و خرید قالب مناسب تاثیر زیادی در هزینه های اجرایی، سرعت عملیات و کیفیت نهایی دارد. پیشنهاد می شود هنگام خرید به موارد زیر توجه کنید:

• انطباق با نقشه ها و نیاز پروژه: قالب باید قابلیت پوشش هندسه تابلیه را داشته باشد (انحنای عرضی، نقاط تقعر/تقیب، دهانه ها).
• ظرفیت باربری و استحکام اتصالات: از برگه های فنی فروشنده درخواست مشخصات باربری و جزئیات اتصالات کنید.
• سهولت نصب و زمان بر بودن عملیات مونتاژ: سیستم هایی که نصب سریع تر و با نیروی انسانی کمتر دارند معمولا هزینه کلی پروژه را کاهش می دهند.
• قابلیت استفاده مجدد و دوام: قالب هایی با جنس مناسب و طراحی مقاوم در برابر خوردگی و ضربه سرمایه گذاری بلندمدت محسوب می شوند.
• پشتیبانی فنی و خدمات پس از فروش: تامین قطعات یدکی، مشاوره نصب و آموزش تیم اجرایی از مواردی است که کیفیت اجرای نهایی را تضمین می کند.
• ایمنی در طراحی و وجود گواهینامه ها: وجود استانداردها، دستورالعمل های ایمنی و امکان نصب نرده های حفاظتی را بررسی کنید.

قالب بندی عرشه پل ترکیبی از انتخاب فنی مناسب، برنامه ریزی دقیق و اجرای کنترل شده است. انتخاب سیستم قالب، تجهیزات و پیمانکار مجرب می تواند هزینه ها را کاهش، زمان اجرا را کوتاه و کیفیت تابلیه نهایی را تضمین کند. در پروژه های پیچیده، مشاوره مهندسی و استفاده از سیستم های مدولار یا میز پرنده می تواند ریسک های اجرایی را به طرز چشمگیری کاهش دهد.