اهمیت قالب بتن و قالب بندی در سازه عمرانی

از ابتدای به کارگیری بتن به عنوان یکی از مصالح ساختمانی، قالب بتن در شکل های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. بدیهی است که استفاده از بتن، که به عنوان یکی از پرکاربردترین و محبوب ترین مصالح ساختمانی در دنیا محسوب می شود، بدون قالب امکان پذیر نمی باشد. بتن هنگام استفاده به صورت یک مخلوط از سیمان، آب و سنگدانه می باشد که به صورت مایع بوده و باید برای استفاده از آن، بتن را در قالب مورد نظر که متناسب با شکل و کاربری در نظر گرفته شده است، می ریزند. قالب ها مطابق با آیین نامه های ساختمانی تا زمان گیرش بتن نباید باز شوند. در این مقاله در مورد قالب بتنی بیشتر صحبت خواهیم کرد.

قالب فلزی بتنی

قالب بتن که به انگلیسی CONCRETE FORMWORK نامیده می شود یک سازه موقت است که به منظور فرم دادن به بتن مورد استفاده قرار میگیرد و بعد از حالت گرفتن بتن، باید آن را جدا کرد. قالب های بتن در صورت سالم بودن بارها قابل استفاده خواهند بود بنابراین نو یا دست دوم بودن آنها تفاوت چندانی ندارد بشرط اینکه از نظر شکل ظاهری و کیفیت، کاملا سالم و بدون انحنا و درز باشند. قالب باید بتواند بتن را در محدوده رواداری ها نگه دارد، بارهای وارده را تا زمان سخت شدن بتن و کسب مقاومت کافی تحمل کند و به سطح بتن نمای دلخواه بدهد. از دیگر وظایف قالب می توان به حفاظت بتن در برابر صدمات مکانیکی، جلوگیری از کم شدن رطوبت بتن و نشت شیره آن، ایجاد عایقی مناسب در برابر سرما و گرمای محیط و نگه داشتن میلگردها و سایر اجزایی که در بتن قرار می گیرند در محل خود اشاره کرد.

قالب بتن چیست؟

با توجه به کاربرد گسترده ی بتن، قالب های بتن امروزه به عنوان یک صنعت بزرگ و مستقل در دنیا محسوب می شوند. در گذشته بیش تر از قالب های چوبی و یا قالب های ساخته شده با مصالح بنایی مانند آجر استفاده می کردند اما به مرور زمان قالب های فلزی جایگزین شدند. در صنعت ساختمان همواره نحوه ی اجرای راحت تر و سریع تر بتن، مورد نیاز فعالان این صنعت بوده است، در نتیجه نیاز به توسعه ی قالب های بتن همواره وجود داشته است و همین امر باعث شده است تا امروزه سیستم های مختلفی از قالب بندی رواج پیدا کنند و قالب های با تکنولوژی ساخت بالایی برای پروژه های عظیم مورد استفاده قرار بگیرند.

یکی از مهم ترین وجوه تمایز بین قالب بتنی و دیگر اجزا یا مصالح ساختمانی، این است که قالب بتن یک عضو یا سازه ی موقتی می باشد و پس از اتمام عملیات بتن ریزی و گیرش بتن، دیگر نیازی به آن نیست. در نتیجه اگر بتوان قالب های بتن را برای چندین پروژه استفاده کرد، صرفه ی اقتصادی زیادی داشته و قالبی که بیش ترین دوام را داشته باشد مزیت زیادی نسبت به دیگر انواع قالب های بتن دارد. این امر در واقع عامل اصلی محبوبیت قالب بتن فلزی نسبت به دیگر قالب ها مانند چوبی و پلاستیکی است.

 در ساخت و سازهای متدوال، معمولاً قالب های مشابهی مورد استفاده قرار می گیرند. این قالب ها به صورت پنل های مستطیلی تولید می شوند و ابعاد استانداردی دارند. به این نوع قالب ها اصطلاحا قالب مدولار گفته می شود. قالب های مدولار را در یک دسته بندی می توان به دو نوع قالب بتن فلزی لبه خم و قالب بتن فلزی تسمه ای تقسیم بندی نمود که تفاوت این دو نوع قالب بتن در نحوه ی ایجاد لبه های مورد نیاز برای اتصال قالب ها به یکدیگر می باشد. برای اطلاعات بیش تر در مورد این نوع قالب ها می توانید به مقاله ی قالب لبه خم یا طرح ارس مراجعه نمایید. در مواردی مانند ساخت سازه های ویژه مثل سد، تونل، سیلو، سازه های بلند و مانند این ها که در آن ها بتن ریزی باید شکل خاصی داشته باشد و در شرایط ویژه و یا در ارتفاع بالا انجام شود، طبیعتا استفاده از قالب های مدولار ممکن نبوده و نیاز به طراحی قالب های خاصی ایجاد می شود.

به این گونه قالب ها اصطلاحا قالب خاص می گویند و به صورت چند سیستم متداول طراحی و تولید می شوند. سیستم های قالب های خاص عبارتند از: بالارونده، لغزنده، تونل فرم، تونل لاینینگ، لارج پنل و بعضی سیستم های دیگر. به طور کلی هر قالبی که شکلی غیر از قالب های مدولار داشته باشد و قبل از ساخت نیاز به طراحی داشته باشد، به آن قالب خاص می گویند. برای آشنایی بیش تر با این نوع قالب ها می توانید به مقاله ی قالب های خاص مراجعه نمایید.

قالب نیوجرسی بتنی

در کشور ایران با توجه به وجود منابع زیاد آهن و همچنین دوام زیاد قالب های بتن فلزی و امکان استفاده ی مجدد از آن ها، قالب های بتن فلزی مدت هاست مورد استقبال قرار گرفته و استفاده می شوند. البته این قالب ها در خارج از کشور مانند آمریکا و اروپا نیز استفاده می شوند اما آن ها همواره به دنبال راهکارهایی برای به حداقل رساندن مصرف آهن هستند از این رو قالب های پلاستیکی نیز معرفی شدند همچنین در بسیاری از سیستم های قالب بندی خود سعی در استفاده از چوب دارند. البته به طور کلی فولاد، جزء لاینفک صنعت قالب بندی بتن محسوب می شود؛ و همواره بخش عمده ای از تجهیزات قالب بندی بتن، از قالب بندی سازه ها و ساختمان های متداول توسط قالب های مدولار گرفته تا سیستم های قالب بندی خاص، را فولاد تشکیل می دهد.

لوله های داربست، انواع براکت ها و اسکافلد، جک های سقفی و دیگر انواع جک ها ، بولت ها، سولجر و … همگی از فولاد ساخته می شوند. ضخامت  ورق های فولادی مورد استفاده در ساخت قالب ها معمولاً از 3 میلی متر شروع می شود و در مواردی در طراحی قالب های خاص این ضخامت تا 8 میلی متر هم افزایش پیدا می کند.

خرید قالب خاص بتن

همانطور که در بالا اشاره شد، قالب بتن یک عضو موقتی است که صرفا تا زمان گیرش بتن مورد نیاز است و قابلیت استفاده ی مجدد دارد، از این رو خرید و فروش قالب بتن کارکرده یا به اصطلاح دست دوم نیز رواج زیادی داشته و بخش مهمی از صنعت قالب بتن به ویژه در ایران را تشکیل می دهد. البته قالب بتن تحت اثر بارهای وارده هنگام بتن ریزی ممکن است دچار تغییر شکل های بیش از حد یا خرابی شود که این امر بستگی به کیفیت قالب بتن ساخته شده و استفاده ی صحیح از آن دارد. در بسیاری از موارد و در پروژه های زیادی، به دلیل حساسیت بالا و یا اطمینان کامل از صحت قالب بندی، قالب های بتن نو مورد استفاده قرار می گیرند، همچنین از آنجایی که قالب بتن قابلیت خرید و فروش دارد، خرید قالب بتن نو، برای فعالان این صنعت می تواند نوعی سرمایه گذاری نیز به حساب آید.

قالب بندی و آرماتور بندی در پروژه‌های بتن آرمه

صنعت قالب بندی بتن از گذشته تاکنون تغییرات زیادی داشته و پیشرفت های مهمی را تجربه کرده است. امروزه سازه های عظیمی با سیستم های قالب بندی پیشرفته ای در سراسر دنیا ساخته می شوند. در پروژه های بتن آرمه به خصوص پروژه های بزرگ، قالب بتن بخش زیادی از هزینه های پروژه را در برمی گیرد در نتیجه پیشرفت در این صنعت و ساخت قالب ایمن و کارآمد مسئله ی مهمی است. در سال های اخیر در داخل کشور نیز شاهد پیشرفت های چشمگیری در این صنعت بوده ایم و خوشبختانه برخلاف گذشته نیاز خیلی کم تری به شرکت های خارجی در زمینه ی قالب بتن احساس می شود. در حال حاضر انواع سیستم های خاص قالب بندی مانند تونل فرم، بالارونده، لارج پنل، تونل لاینینگ و . . . توسط بعضی شرکت های داخلی تولید و عرضه می گردد که این موضوع گام مهمی در پیشرفت صنعتی کشور به حساب می آید.

قالب بتن

قالب بتن چیست؟ ابزاری که به صورت موقتی یا دائمی برای کمک به ساخت سازه‌های بتنی مورد استفاده قرار می گیرد. این ابزار جهت تسهیل

قالب بتن خاص

قالب خاص (سفارشی) بتن قالب های فلزی خاص نظیر قالب خاص ستون و سرستون، قالب قطعات بتنی پیش ساخته، قالب فلزی خاص نیوجرسی، قالب های

انواع قالب های بتن ریزی

انواع قالب های بتن ریزی ساختمان   در این مقاله درباره انواع قالب های بتن ریزی صحبت خواهیم کرد. قالب های بتن از مواد مختلف

قالب های مدولار بتن

میتوان گفت سیستم قالب بندی مدولار متداول ترین روش قالب بندی در صنعت راه و ساختمان بوده و این موضوع باعث ایجاد بازه گسترده ای

قالب فلزی بتن

قالب فلزی بتن چیست؟ قالب فلزی بتن چیست؟ برای فرم و حالت دادن بتن از انواع قالب های بتن استفاده می شود که بصورت های آجری،فلزی،چوبی،